Odszkodowanie w wysokości dwukrotności wynagrodzenia za naruszenie autorskich praw majątkowych – ważny wyrok Trybunału Konstytucyjnego

W dniu 5 listopada 2019 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygn. akt P 14/19) w przedmiocie zasadności wysokości odszkodowania za naruszenie autorskich praw majątkowych uregulowanego w art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( Dz.U. z 2019 r. poz. 1231). 

Zgodnie z ww. przepisem, uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która je naruszyła, naprawienia szkody, przez zapłatę dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które byłoby należne za udzieloną przez uprawnionego zgodę (wykupienie licencji) na korzystanie z utworu. 

Sąd Najwyższy, na kanwie sporu między Stowarzyszeniem Filmowców Polskich a operatorem sieci kablowej, który dokonywał reemisji utworów bez stosownej licencji, powziął wątpliwość, czy ww. regulacja jest zgodna Konstytucją,  w szczególności z art. 64 dot. ochrony własności, wobec czego zwrócił się z zapytaniem prawnym do Trybunału. 

W odpowiedzi na pytanie Sądu Najwyższego, Trybunał potwierdził konstytucyjność przedmiotowej regulacji, w szczególności wskazał, że realizuje ona konstytucyjną zasadę sprawiedliwości społecznej, bowiem uprawniony (co do zasady twórca), w sytuacji naruszania jego autorskich praw majątkowych oraz ewentualnego sporu, jest stroną słabszą, z uwagi na trudności związane z wykryciem naruszenia jego praw oraz kwestie udowodnienia konkretnej wysokości poniesionej przez niego szkody. 

Wyrok Trybunału jest niejako zakończeniem sporu w orzecznictwie oraz doktrynie, bowiem dotychczas niejednokrotnie kwestionowano możliwość zasądzenia na rzecz twórcy odszkodowania w wysokości dwukrotności stosownego wynagrodzenia. Przede wszystkim wskazywano, że przedmiotowy środek jest nieproporcjonalny, a w konsekwencji prowadzi do daleko idącej ingerencji w prawo własności. 

Treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego jest dostępna pod adresem:
http://trybunal.gov.pl/postepowanie-i-orzeczenia/wyroki/art/10830-zadanie-naprawienia-szkody-z-tytulu-naruszenia-majatkowych-praw-autorskich