Sprawozdanie Komisji Europejskiej w sprawie egzekwowania reguł konkurencji w sektorze farmaceutycznym 2009 – 2017

Pod koniec stycznia 2019 roku Komisja Europejska opublikowała raport, w którym zostały przeanalizowane sposoby egzekwowania prawa unijnego dotyczącego ochrony konkurencji oraz łączenia przedsiębiorstw w sektorze farmaceutycznym w latach 2009 – 2017.

Jak wynika z raportu, organy europejskie zajmujące się ochroną konkurencji na rynku unijnym podjęły łącznie 29 decyzji przeciwko przedsiębiorstwom farmaceutycznym. W związku z nimi, zostały nałożone wysokie sankcje, jak również zostały podjęte działania w celu powstrzymania zachowań antykonkurencyjnych.

W raporcie podkreślono, że niektóre z praktyk antykonkurencyjnych przedsiębiorstw farmaceutycznych nie były wcześniej rozpatrywane pod kątem ich zgodności z unijnym prawem konkurencji. Wskazano również, że zostało zbadanych ponad 80 transakcji związanych z połączeniem przedsiębiorstw, celem zapobiegania występowania nadmiernej koncentracji na rynku farmaceutycznym. W 19  przypadkach zidentyfikowano problemy w zakresie niezgodności z unijnym prawem konkurencji.

uzje te zostały zatwierdzone przez Komisję gdy przedsiębiorstwa zapewniły, że dokonają właściwych modyfikacji podejmowanych transakcji, celem wyeliminowania wskazanych przez organy problemów.

|  Ceny leków  |

W odniesieniu do kwestii dostępu do tańszych leków Komisja wskazała, że organy europejskie badały działania podejmowane przez przedsiębiorstwa farmaceutyczne mające na celu podwyższenie cen leków. 

Decyzje organów w tym zakresie dotyczyły m.in. porozumień zawierających klauzule „pay-for-delay”, które polegają na tym, że wytwórca leku oryginalnego płaci przedsiębiorstwu wytwarzającemu lek generyczny określoną kwotę za opóźnienie lub zaniechanie wejścia na rynek. Komisja podkreśliła, że organy zajmujące się ochroną konkurencji w Unii Europejskiej nakładały sankcje na producentów, którzy za pomocą procedur, chcieli nie dopuścić do wejścia na rynek leków generycznych, co miało na celu sztuczne przedłużenie okresu wyłączności rynkowej leków oryginalnych.

W raporcie wskazano również, że prowadzono postępowania dotyczące określania cen leków, które nie były chronione patentem. W kilku przypadkach stwierdzono, że doszło nadużycia, z uwagi na stosowane przez producentów praktyki cenowe.

Komisja podkreśliła fakt, że wyższe ceny leków mogą być wynikiem fuzji przedsiębiorstw w sektorze farmaceutycznym, które powodują możliwość swobodnego kształtowania cen leków przez połączone przedsiębiorstwa. 

W związku z łączeniem przedsiębiorstw, Komisja zajmowała się również transakcjami, które mogłyby spowodować podwyższenie cen leków generycznych lub leków biopodobnych.

|  Innowacyjne leki  |

W raporcie zaznaczono, że przedsiębiorstwa farmaceutyczne są liderami wśród inwestycji związanych z innowacjami w dziedzinie badań i rozwoju. 

Jednocześnie Komisja wskazała, że przedsiębiorcy mogą naruszać prawo konkurencji poprzez wpływanie na środki zachęcające do innowacji, takie jak np. patentowanie czy nabywanie konkurencyjnych technologii. Z raportu wynika, że Komisja interweniowała w sytuacjach, gdy transakcje mogły skutkować udaremnieniem prowadzenia badań nad lekami przeciwnowotworowymi.

|  Wnioski z raportu  |

Zanalizowane przez Komisję przypadki, które dotyczyły porozumień antykonkurencyjnych, nadużyć pozycji dominującej czy fuzji przedsiębiorstw wskazywały, że egzekwowanie prawa ochrony konkurencji może być w praktyce bardzo efektywne. W raporcie zaznaczono, że informacje odnoszące się do egzekwowania prawa w przeszłości, mogą stanowić dobrą podstawę do dalszego rozpoznawania spraw dotyczących ochrony konkurencji. 

Podkreślono, że priorytetem jest badanie zachowań antykonkurencyjnych w sektorze farmaceutycznym i skuteczne egzekwowanie prawa konkurencji w tym zakresie, po to by zapewnić jak najlepszy dostęp pacjentów do innowacyjnych i przystępnych cenowo leków.