Jakie zmiany może przynieść nowa ustawa o radiofonii i telewizji oraz ustawa o kinematografii?

Na początku września, na stronie rządowego centrum legislacji pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz ustawy o kinematografii. W zaproponowanej treści przepisów pojawiało się kilka ciekawych zmian.

Skupiono się głównie na objęciu nowymi regulacjami przedsiębiorców, których jak dotąd ustawa o radiofonii i telewizji nie dotyczyła. Projektowane przepisy mają mieć bowiem zastosowanie nie tylko do wszystkich audiowizualnych usług medialnych, ale także do usług platform udostępniania wideo (VOD). 

Jak czytamy w uzasadnieniu, chodzi tutaj o zapewnienie uczciwej konkurencji, bo choć „działalność dostawców platform udostępniania wideo  znacząco różni się od działalności dostawców audiowizualnych usług medialnych, to konkurują o tych samych odbiorców i te same przychody”. Tym samym, jeżeli projekt ustawy zostanie uchwalony, wszelkie regulacje w zakresie przekazów handlowych, czy lokowania produktu będą miały zastosowanie również do platform udostępniania wideo.

Nowe obowiązki dostawców usług medialnych

W projekcie ustawy nie zabrakło także przepisów nakładających nowe obowiązki na dostawców usług medialnych. Obecnie są oni zobowiązani do udostępniania takich informacji jak nazwa programu, nazwiska i nazwa nadawcy, jego siedziba, czy dane kontaktowe. Okazuje się jednak, że dane te nie pozwalają na ustalenie, kto jest rzeczywistym właścicielem danego dostawcy i z tego względu, kto ma wpływ na kształt prowadzonej działalności. 

Z tego względu zaproponowano, aby upublicznieniu podlegały wszelkie informacje o strukturze właścicielskiej nadawców, w tym dane o zarządzie, czy szczegółowa lista właścicieli i udziałowców. Dostęp do tych informacji ma być „łatwy, bezpośredni i  stały” i z tego względu wszelkie dane mają być umieszczane na stronach internetowych nadawcy.

Przekazy handlowe, czy będzie więcej reklam i lokowania produktów?

Obecne przepisy ustawy pozwalają na 12 minut reklam w ciągu jednej godziny zegarowej. W związku jednak z ewaluacją rynku telewizyjnego, projektowane przepisy ustawy chcą zapewnić większą elastyczność regulacji handlowych przekazów audiowizualnych – w szczególności lokowania produktu.

Projektowana ustawa proponuje zniesienie limitu 12 minut emisji przekazów handlowych i telesprzedaży, w zamian za podzielenie doby na trzy przedziały czasowe:

• od godz. 6:00 do godz. 18:00 – max. czas reklam nie będzie mógł przekroczyć 144 minut (tj. 20% czasu nadawania),
• od godz. 18:00 do godz. 24:00 – max. czas reklam nie będzie mógł przekroczyć 72 minut (tj. 20% czasu nadawania),
• od godz. 24:00 do godz. 6:00 – brak limitów i pełna swoboda.

Jedyny reżim, z dotychczas obowiązującej ustawy, który ma zostać utrzymany, ma dotyczyć limitów jakie określają dopuszczalną częstotliwość przerywania audycji w celu nadania reklamy. Projektowane regulacje, dotyczące ilościowych limitów reklamowych, zakładają więc równoważenie interesów nadawców i odbiorców programów telewizyjnych.

Powyższe, to jednak nie jedyna istotna zmiana – w projektowanych przepisach proponuje się bowiem odejście od generalnego zakazu lokowania produktu, na rzecz dopuszczalności lokowania jako zasady, od której będą przewidziane wyjątki.

Jeżeli projekt ustawy wejdzie w życie, lokowanie produktu będzie dopuszczalne we wszystkich audycjach z wyjątkiem:

• audycji informacyjnych,
• audycji dotyczących bieżących wydarzeń,
• audycji dotyczących spraw konsumenckich,
• audycji religijnych, oraz
• audycji dla dzieci.

Powyższe nie zmieni natomiast zakazu nadmiernego eksponowania danego produktu. 

Co z reklamą „niezdrowej żywności”?

W zakresie reklamy „niezdrowej żywności” obecne przepisy nie zawierają jednoznacznego zakazu umieszczania takich przekazów reklamowych przy audycjach dla dzieci. Kwestię tę obecnie reguluje jedynie akt samoregulacyjny, wydany 29 października 2014 r. 

W projekcie ustawy zaproponowano zatem wyraźny zakaz umieszczania przekazów handlowych dotyczących środków spożywczych, w tym napojów zawierających przynajmniej jeden składnik, którego obecność w nadmiernych ilościach w codziennej diecie jest niewskazana, przed audycjami skierowanymi głównie do dzieci w wieku do 12 lat, ale również w trakcie ich trwania jak i po ich zakończeniu.

Wykaz grup środków spożywczych, w tym napojów, zawierających składniki, których nadmierna ilość w codziennej diecie jest niewskazana, będzie określany w rozporządzeniu ministra zdrowia na podstawie aktualnego stanu wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia. Aby w pełni móc zastosować się do zakazu reklamowego, rozporządzenie ma także określać kryteria żywieniowe, dzięki którym reklamodawcy, jak i nadawcy będą mogli zakwalifikować konkretne produkty jako niewskazane dla dzieci.

Promocja twórczości europejskiej w usługach medialnych

Założeniem projektowanej ustawy jest wsparcie dla europejskiej produkcji audiowizualnej. Do chwili obecnej przepisy nie zawierały obowiązku umieszczenia określonego udziału audycji europejskiej w programach telewizyjnych, czyli tzw. „kwoty europejskiej”. Zaproponowano zatem, aby rozpocząć promowanie utworów europejskich, poprzez udział finansowy takich usług w produkcji utworów europejskich i zakupie praw do nich lub udostępnianiu, czy tez eksponowaniu tychże utworów w katalogach audycji oferowanych przez platformy VOD.

Co więcej zdecydowano się na podniesienie „kwoty europejskiej” z 20% do 30%. Oznacza to, że w audiowizualnej usłudze medialnej na żądanie, 30% katalogu mają stanowić utwory europejskie.

Nie pominięto także kwestii wkładów finansowych w produkcję utworów europejskich. Zaproponowano bowiem nałożenie na nadawców zagranicznych, którzy uzyskają przychody w Polsce, obowiązek dokonywania wpłat na rzecz PISF – 1,5% przychodu uzyskanego z tytułu emisji reklam, telesprzedaży i audycji sponsorowanych.

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z pewnymi wyjątkami, które mają zacząć obowiązywać z dniem 1 stycznia 2021 roku. Powyższe to nie jedynie zmiany jakie zaproponowano w projekcie nowelizującym ustawę o radiofonii i telewizji oraz ustawę o kinematografii. Z całością proponowanych zmian można zapoznać się na stronie:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12337952/katalog/12716719#12716719